Obchody 82. rocznicy likwidacji getta pruszkowskiego
38
Wydarzenia zza naszej południowo-wschodniej granicy pokazują, że nadal w ludziach drzemią ogromne pokłady nienawiści. Niestety dawne wojenne traumy zamiast wprowadzać współczesnych w zadumę, często stają się tylko orężem – groźnym i będącym zalążkiem kolejnych konfliktów, jak ten w Ukrainie.
Także tragedia Holokaustu była i jest wykorzystywana na wiele sposobów. I nawet mając świadomość o przeinaczeniach, trzeba zachować pamięć oo tym, jakie były przyczyny ludobójstwa i jak krok po kroku naziści wprowadzani w życie plan o likwidacji mniejszości (nie tylko etnicznych, ale też wyznaniowych i obyczajowych). Nasze powiatowe miasto – Pruszków – przed 1939 rokiem zamieszkiwane było rzez prężnie działającą żydowską diasporę. I między innymi o pruszkowskim getcie, i jego likwidacji, będzie można dowiedzieć się więcej podczas spotkania organizowanego przez Muzeum Dulag 121. Spotkanie będzie upamiętnieniem dawnych pruszkowian, którzy zostali wtłoczeni do obozowych baraków Oświęcimia czy Treblinki. Szczegóły w materiałach dostarczonych przez organizatorów.
Obchody 82. rocznicy likwidacji getta pruszkowskiego
Muzeum Dulag 121 wspólnie z Książnicą Pruszkowską i Panem Marianem Skwarą – znawcą historii Pruszkowa i autorem książki „Pruszkowscy Żydzi”, zapraszają do wspólnego upamiętnienia 82. rocznicy likwidacji pruszkowskiego getta. Spotykamy się w niedzielę 29 stycznia o godz. 17.00 na placyku między ul. Prusa i Wojska Polskiego (wejście przesmykiem przy ul. Prusa między numerami 38 i 40), gdzie przed wojną mieściła się pruszkowska bożnica i mykwa.
Pod koniec stycznia obchodzić będziemy 82. rocznicę likwidacji pruszkowskiego getta i wywózki Żydów z Pruszkowa do getta warszawskiego. 30 stycznia 1941 r. ponad 1400 mieszkańców Pruszkowa pochodzenia żydowskiego zostało przetransportowanych z pruszkowskiego getta na teren warsztatów kolejowych, a stamtąd do warszawskiego getta. Ogromna większość z nich zginęła później w komorach gazowych obozu zagłady w Treblince. Przeżyło zaledwie około 200 osób.
Tak te wydarzenia zostały opisane w Archiwum Ringelbluma:
„W czwartek 30 stycznia 1941 roku o ósmej rano, kiedy wszyscy żydowscy mieszkańcy od najstarszego do najmłodszego znajdowali się już na ulicy, przyjechały pierwsze ciężarówki i zabrały pierwszy transport kobiet, dzieci i starszych mężczyzn, po czym odprowadzono ich do warsztatów, gdzie odbywała się kąpiel i dezynfekcja żydowskich wysiedleńców z Pruszkowa. Do czwartej popołudniu trwał przewóz wszystkich ludzi i bagażu. Tymczasem zdarzył się bardzo wstydliwy incydent podczas kąpieli. Otóż grupa żołnierzy wdarła się do wagonu, w którym odbywała się parówka, i nie dość, że pewnej części żydowskich kobiet i dziewcząt ogolono całkowicie włosy, to w dodatku zmuszono je, aby dały się sfotografować. Następnie, gdy władze się przekonały, że nie sposób wszystkich poddać parówce i kąpieli, wsadzono wszystkich ludzi do specjalnego pociągu i przewieziono do Warszawy. Podróż trwała prawie cztery godziny i w końcu o dziewiątej wieczorem pociąg przybył do Warszawy na Dworzec Gdański.” „Sefer Pruszków. Księga pamięci Pruszkowa, Nadarzyna i okolic” (Książnica Pruszkowska 2016).
Wszystkich, którzy chcieliby razem z nami upamiętnić losy pruszkowskich Żydów, zapraszamy w niedzielę, 29 stycznia, o godz. 17 na placyk między ul. Prusa i Wojska Polskiego (wejście przesmykiem przy ul. Prusa między numerami 38 i 40), gdzie przed wojną mieściła się pruszkowska bożnica i mykwa.
Komitet organizacyjny:
Marian Skwara – znawca dziejów Pruszkowa, autor „Pruszkowscy Żydzi. Sześć dekad
zamkniętych Zagładą”
Grzegorz Zegadło – dyrektor Książnicy Pruszkowskiej
Małgorzata Bojanowska – dyrektor Muzeum Dulag 121
Zobacz także
