81. Rocznica likwidacji pruszkowskiego getta

Wydarzenia związane z II Wojną Światową do dziś powszechnie wykorzystywane są w politycznych sporach zarówno tych prowadzonych lokalnie, jak również międzynarodowych. Wojenne traumy zamiast wprowadzać współczesnych w zadumę, często stają się tylko orężem – groźnym i będącym zalążkiem kolejnych międzynarodowych i wewnętrznych konfliktów. Również trauma Holokaustu jest wykorzystywana w międzynarodowej polityce na wiele sposobów. I nawet mając świadomość o ewentualnych przeinaczeniach, warto pamiętać o tym, jakie były przyczyny wojennego ludobójstwa i jak krok po kroku naziści wprowadzani w życie plan o likwidacji mniejszości etnicznych, wyznaniowych i obyczajowych. Nasze powiatowe miasto – Pruszków – przed 1939 rokiem zamieszkiwane były też przez prężnie działającą żydowską diasporę. I między innymi o pruszkowskim getcie, i jego likwidacji, będzie można dowiedzieć się więcej podczas spotkania organizowanego przez Muzeum Dulag 121. Spotkanie będzie upamiętnieniem dawnych pruszkowian, którzy zostali wtłoczeni do obozowych baraków w Oświęcimiu czy Treblince. Szczegóły o przygotowanych z okazji 81. rocznicy likwidacji pruszkowskiego getta w notce dostarczonej przez pracowników muzeum oraz na grafice.

81. Rocznica likwidacji pruszkowskiego getta

Pod koniec stycznia obchodzić będziemy 81. rocznicę wywózki pruszkowskich Żydów do warszawskiego getta. Serdecznie zachęcamy do włączenia we wspólne upamiętnienie tragicznych losów pruszkowskiej gminy żydowskiej. Wszystkich, którzy chcieliby razem z nami upamiętnić losy pruszkowskich Żydów, zapraszamy w niedzielę, 30 stycznia, o godz. 17 na placyk między ul. Prusa i Wojska Polskiego (wejście przesmykiem przy ul. Prusa między numerami 38 i 40), gdzie przed wojną mieściła się pruszkowska bożnica i mykwa.

O tragedii, jaka spotkała pruszkowską społeczność pochodzenia żydowskiego wspomina fragment zachowany w Archiwum Ringelbluma („Sefer Pruszków. Księga pamięci Pruszkowa, Nadarzyna i okolic”, Książnica Pruszkowska 2016): „W czwartek 30 stycznia 1941 roku o ósmej rano, kiedy wszyscy żydowscy mieszkańcy od najstarszego do najmłodszego znajdowali się już na ulicy, przyjechały pierwsze ciężarówki i zabrały pierwszy transport kobiet, dzieci i starszych mężczyzn, po czym odprowadzono ich do warsztatów, gdzie odbywała się kąpiel i dezynfekcja żydowskich wysiedleńców z Pruszkowa. Do czwartej popołudniu trwał przewóz wszystkich ludzi i bagażu. Tymczasem zdarzył się bardzo wstydliwy incydent podczas kąpieli. Otóż grupa żołnierzy wdarła się do wagonu, w którym odbywała się parówka, i nie dość, że pewnej części żydowskich kobiet i dziewcząt ogolono całkowicie włosy, to w dodatku zmuszono je, aby dały się sfotografować. Następnie, gdy władze się przekonały, że nie sposób wszystkich poddać parówce i kąpieli, wsadzono wszystkich ludzi do specjalnego pociągu i przewieziono do Warszawy. Podróż trwała prawie cztery godziny i w końcu o dziewiątej wieczorem pociąg przybył do Warszawy na Dworzec Gdański”.

Komitet organizacyjny:

– Marian Skwara – znawca dziejów Pruszkowa, autor „Pruszkowscy Żydzi. Sześć dekad zamkniętych Zagładą”:

– Grzegorz Zegadło – dyrektor Książnicy Pruszkowskiej;

– Małgorzata Bojanowska – dyrektor Muzeum Dulag 121.